Öykü Yazma Atölyesi: İleri Seviye’de yazar adaylarının metin analizi yapma becerilerini ve eleştirel okurluk alışkanlığını geliştirmesi amaçlanır. Her hafta bir öykü yazacak olan katılımcıların kendi öyküleri üzerinde çalışırken öykü tekniğine ilişkin sahip oldukları temel bilgileri geliştirmesi, yaratıcılık becerilerinde yetkinleşmesi hedeflenir.
Katılımcılardan gelen öyküler atölye yürütücüleri tarafından sorunsal/mesele, karakter kurgusu, anlatıcı, yapı, zaman/mekân kullanımı, anlatım biçimi, dil ve üslup açısından değerlendirilir. Varsa öykünün zaafları belirlenir, gerekli düzeltmeler yapılır ve/veya düzeltilmesi için gerekli geri bildirim verilir. Bu atölye çalışmasında tüm katılımcıların birbirinin metniyle ilgili görüş bildirerek, aynı zamanda başkasının metnine yönelik eleştiri yapması da öğrenme sürecinin bir parçası olarak görülür. Bu anlamda karşılıklı etkileşime dayalı bir atölye olması hedeflenmektedir.
Her hafta yürütücülerin seçip daha önceden katılımcılara ilettikleri bir öykü incelenir, eleştirel ve çözümleyici okuma çalışmaları yapılır.
Atölye Programı
Öykünün Meselesi
Her öykünün çekirdeğini oluşturan mesele/sorunsal/önerme konusu. Öykünün meselesi nedir? Mesele nasıl işlenir?
Konu ve Mesele İlişkisi
Metnin tüm unsurları birbiriyle ilişkili ve bağlıdır. Peki belirlenen meseleden bir sonraki adım olan konuya nasıl geçilir? Konunun mesele ile ilişkisi nedir? Birbirlerini karşılıklı olarak nasıl belirler ve/veya etkiler?
Karakter İnşası/Kurgusu
Bir öykü kişisini “karakter” yapan nedir? Karakterin öykünün diğer unsurlarıyla ilişkisi. Karakter olay örgüsünü, dili, yapıyı etkiler mi/nasıl etkiler? Mesele ve karakter arasındaki ilişki. Farklı karakterler yaratmanın yolu.
Anlatıcıyı Belirlemek
Doğru anlatıcıyı tespit etmek için hikâyenin diğer unsurlarını değerlendirmek. Anlatıcının mesele, konu, olay örgüsü, karakter, dil ve anlatım ile bağı.
Konu-Olay-Olay Örgüsü-Kurgu
Sıklıkla birbirine karıştırılan bu kavramların öyküdeki yeri. Aralarındaki bağın nasıl kurulacağı. Birinin ötekini nasıl belirleyip sınırlandıracağı.
Öyküde Tutarlılık
Hikâyenin majör kurgusundaki tutarlılık kadar minör alanlarındaki tutarlılık. Anlatıcı, hikâye, karakterin çelişkisini bu tutarlılık içinde değerlendirme. İnandırıcılık ve gerçeklik algısı nasıl yaratılır, öykü içi tutarlılığın bunda rolü nedir?
Dil ve Anlatım
Yazar metnin dil ve anlatım kurgusunu yaratırken hangi unsurları göz önüne alır? Yazar bu alanda tamamen özgür müdür yoksa hikâye/mesele/konu/anlatıcı dil ve anlatım konusunda yazara sınırlar çizer mi? Bir hikâyenin/anlatıcının dilini kim, ne, nasıl belirler?
Atölyenin İşleyişi
• Öykü Yazma Atölyesi: İleri Seviye, maksimum 15 kişiyle gerçekleşir.
• Dersler çarşamba günleri, 20.00-23.00 saatleri arasında Zoom üzerinden yapılır.
• Atölye süresince okunacak kitaplar ve metinler katılımcılarla önceden paylaşılır.
• Katılımcılar, geliştirmek istedikleri öyküleri yürütücüye önceden gönderir.
• Yazılan öyküler, atölye günü okunarak Irmak Zileli ve/veya Melisa Ceren Hasmaden tarafından değerlendirilir, katılımcılar yorumlarını paylaşır.
• Öyküler üzerinden sorunsal/mesele, karakter kurgusu, anlatıcı, yapı, zaman ve mekân kullanımı, anlatım biçimi, dil ve üslup üzerine konuşulur.
• Atölyenin uygulama biçimi didaktik değil; tartışmaya, yaratıcılığa ve uygulamaya yöneliktir.
IRMAK ZİLELİ
1978 yılında İstanbul’da doğdu. Sosyal Antropoloji öğrenimi gördü. Yayın dünyasına çeşitli dergilerde, gazete kitap eklerinde yayımlanan değerlendirme ve eleştiri yazılarıyla adım attı.
Zileli’nin basılmış eserleri arasında Eşik (2011), Gözlerini Kaçırma (2014), Gölgesinde (2017), Son Bakış (2019) ile genç okurlar için kaleme aldığı Bozuk Saat (2019), Arkadaşım İçin (2022) romanları bulunmaktadır. Diğer kitapları arasında Bayram Çocukları (2004) isimli bir araştırma, Halit Refiğ ile söyleşilerinden oluşan Doğruyu Aradım Güzeli Sevdim (2009) ve Ahmet Mümtaz Taylan’la hazırladığı bir nehir söyleşi kitabı olan Ara Toplam (2021) bulunuyor.
Zileli’nin Eşik romanı 2012 Yunus Nadi Roman Ödülü’ne, Son Bakış isimli romanı ise 2020 Duygu Asena Roman Ödülü’ne değer görüldü.
MELİSA CEREN HASMADEN
1981 yılında İstanbul’da doğdu. Sanat tarihi öğrenimi gördü. Çeşitli kitap/edebiyat dergilerinde yayın koordinatörlüğü ve editörlük yaptı; 2006 yılından itibaren çeşitli dergilerde, gazete kitap eklerinde değerlendirme ve eleştiri yazıları yayımlandı.
Remzi Kitabevi, Tudem, Destek Yayınları, Asi Kitap, Go Kitap, Doğan Egmont bugüne kadar kadrolu veya serbest olarak çalıştığı yayınevlerinden bazılarıdır.
2013 yılından bu yana bağımsız editör olarak çalışmaktadır.